Güç kullanımı sonucu ölüm

Sözleşme'nin 2. maddesinin 2. fıkrasında belirlenen istisnai durumlar, bu hükmün, kişinin kasıtlı olarak öldürüldüğü bazı durumları içerdiğini ancak sadece bu hususu ele almadığını göstermektedir. Sözleşme'nin 2. maddesinin metni bütünüyle göz önüne alındığında, 2. fıkrasının, öncelikle, kişinin kasten öldürülmesine izin verilen durumların belirtmediği, ancak taksirle ölüme yol açabilecek şekilde ''güç kullanımının'' mümkün olduğu koşulların tarif ettiği görülmektedir. Bununla birlikte, a), b) veya c) bentlerinde belirtilen amaçlardan birine ulaşmak için güç kullanımının ''mutlaka gerekli'' olması gerekmektedir (McCann ve diğerleri/Birleşik Krallık, 27 Eylül 1995, § 148, Seri A No.324, daha önce anılan Solomou ve diğerleri § 64 ve daha önce anılan Makbule Kaymaz ve diğerleri, § 97).

''Mutlaka gerekli'' teriminin kullanılması, Sözleşme’nin 8 ila 11. maddelerinin 2. fıkraları uyarınca devletin eyleminin ''demokratik bir toplumda gerekli'' olup olmadığını tespit ederken normal olarak uygulanabilir olandan daha katı ve zorlayıcı bir gereklilik testinin kullanılması gerektiğini göstermektedir. Özellikle, kullanılan güç 2. maddenin 2. fıkrasının (a), (b) ya da (c) bentlerinde belirtilen amaçlardan birinin başarılması için ''kesinlikle orantılı'' olmalıdır. Ayrıca Mahkeme, bu hükmün demokratik bir toplumdaki önemi doğrultusunda, değerlendirmesini yaparken özellikle açıkça öldürücü bir güç kullanılması halinde, sadece fiilen güç kullanmış devlet görevlilerin eylemlerini değil, ayrıca bu eylemlerin planlanmasının ve denetlenmesinin içinde yer aldığı tüm koşulları dikkate alarak, yaşamdan yoksun bırakma olayını çok yakından ve dikkatli bir incelemeye tabi tutmalıdır (daha önce anılan McCann ve diğerleri, §§ 147-150, daha önce anılan Andronicou ve Constantinou, § 171, Avşar/Türkiye, No. 25657/94, § 391, AİHM 2001-VII ve Moussaïev ve diğerleri/Rusya, No. 57941/00, 58699/00 ve 60403/00, § 142, 26 Temmuz 2007).

Yaşam hakkı ihlalinin haklı gösterilebileceği koşulların, kısıtlı bir şekilde yorumlanması gerekmektedir. Şahısların haklarını korumaya yönelik bir araç olarak Sözleşme'nin konusu ve amacı, ayrıca Sözleşme'nin 2. maddesinin somut ve etkili güvenceler sağlayacak şekilde yorumlanmasını ve uygulanmasını gerektirmektedir (daha önce anılan Solomou ve diğerleri § 63 ve daha önce anılan Makbule Kaymaz ve diğerleri § 99). Mahkeme özellikle mümkün olduğu takdirde, ateş açılmadan önce uyarı atışı yapılması gerektiği kanaatindedir (daha önce anılan Aydan, § 66).

Mahkeme ayrıca, Sözleşme'nin 2. maddesinin 2. paragrafında açıklanan amaçlardan birine ulaşılması amacıyla Devlet görevlileri tarafından güç kullanılmasının, olayların meydana geldiği dönemde görevlinin davranışının makul ancak daha sonra hatalı olduğunun kabul edilmesi gibi geçerli sebeplerle iyi niyete dayandırıldığında bu hüküm bakımından haklı gösterilebileceği kanısındadır. Aksini ifade etmek, Devlete ve yasaları uygulamakla görevli memurlarına, görevlerini yerine getirirken, kendilerinin ve başkalarının hayatlarına zarar verecek şekilde gerçekçi olmayan bir sorumluluk yüklemek olacaktır (daha önce anılan McCann ve diğerleri, § 200, daha önce anılan Andronicou ve Constantinou, § 192 ve daha önce anılan Makbule Kaymaz ve diğerleri, § 100).